Voor degenen die dat (nog) niet weten begin ik maar met de aftiteling. Ik werk voor SMART, maar voel me bovenal nog docent en praktisch gebruiker van technologie in het onderwijs. Ik gebruik hier de algemene aanduiding ‘digibord’. De technische specificaties zijn al ruim aan de orde geweest. Ik probeer me te beperken tot gebruiksaspecten en het rendement dat je uiteindelijk wilt bereiken.
Een aantal overwegingen.
Digibord 1.0 – Digibord 2.0
Sommigen hebben het digibord al afgeschreven en de Touchpanels omarmd als het nieuwe interactieve bord. Dat is jammer en voorbarig omdat het over twee verschillende hulpmiddelen gaat die beiden hun voor- en nadelen hebben en meer of minder geschikt zijn in bepaalde onderwijssituaties. Gezien de op dit moment gangbare formaten(42” – 65”) is het Touchpanel een prima oplossing voor kleine groepen of in de onderbouw in het basisonderwijs. Er wordt voornamelijk gewerkt met de vinger(s) en weinig geschreven.
Werkbord versus kijkscherm
Een digibord hoort een ‘werkbord’ te zijn en dat is op dit moment voor veel docenten en leerkrachten al een (te?) grote uitdaging. De borden zijn in veel gevallen gekozen op het criterium ‘hard-zacht’ en opgehangen zonder na te denken wat je er mee in je onderwijs kunt doen. Om te kunnen werken heb je ruimte nodig en dat biedt het Touchpanel op dit moment niet. Het grootste, betaalbare, formaat is 65” en dat is 12” minder werkruimte dan het formaat van de meeste digiborden. Breedbeeldborden (op dit moment de standaard voor laptops) zijn al 23” groter en bieden dus nog meer effectieve ruimte voor je interactieve lessen, het kunnen splitsen van borden of meerdere leerlingen om aan het bord te kunnen werken. Een Touchpanel wordt dus een digibord als ‘kijkscherm’, zeker ook door de hogere beeldkwaliteit (HD).
HD-kwaliteit – een voordeel?
De HD-kwaliteit wordt als voordeel genoemd in de keuze voor een Touchpanel. Dat is waar, maar het betekent niet automatisch meer werkplezier. De HD-resolutie is namelijk niet wenselijk om normaal op het bord te kunnen werken. Ook de projector bij een digibord zal nooit de maximale resolutie hebben die de pc of laptop aankan. De optimale resolutie voor de meeste digiborden in onze klaslokalen (4:3) is 1024x768. Bij een hogere resolutie wordt het werken onplezierig en zal de docent minder snel en vooral minder enthousiast de geweldige mogelijkheden van het bord willen ontdekken. Voor het bekijken van video en fotobeelden is een hogere resolutie een voordeel, maar daarmee vervalt het scherm weer tot TV en daar is een bord niet primair voor bedoeld: het moet een werkbord zijn!
Vaardigheden docenten
Didactische mogelijkheden van digiborden en de daarvoor noodzakelijke digitale vaardigheden (zie bijvoorbeeld het TPACK-model van Kennisnet) worden vooral bepaald door gebruiksgemak. Te ingewikkeld en een docent zal niet snel op zoek gaan naar de meerwaarde van het hulpmiddel. En daar mankeert het bij Touchpanels op dit moment nu juist aan: goed schrijven, snel manipuleren met objecten en lagen, schakelen tussen schrijven en wissen zonder na te hoeven denken, kortom effectief gebruik van het panel gaat niet zo makkelijk en intuïtief als op een digibord. Dit zijn onze eigen ervaringen, maar vooral ook de geluiden van digibordgebruikers in het veld, kortom de docenten die de borden inzetten waar ze voor bedoeld zijn: een hulpmiddel om je onderwijs op een hoger niveau te brengen. Zie voor voorbeelden het prachtige filmpje met ’10 digibordwerkvormen’ van Linda Humme en Jos Cöp op http://digibordopschool.wordpress.com/2010/06/16/10-digibordwerkvormen/
Doel of middel
Uiteindelijk gaat het er weer om wat je met dergelijke zaken wilt in je onderwijs. De keuze voor Touchpanels heeft m.i. de trekjes van een hype en is weer veel meer product- dan oplossingsgericht. Net zoals de discussie een aantal jaren geleden over harde en zachte borden. Hardware is bijzaak, het gaat veel meer om software, content en bronnen, training en professional development en goede ondersteuning. Voor veel scholen (voornamelijk in het basisonderwijs) die de laatste tijd gekozen hebben voor Touchpanels is het overigens wel een keuze uit nood geweest: ze hebben het helemaal gehad met de projectoren, met stof en lampen. Daar heb je met een Touchpanel geen last van, dus daar gaan we op over (hoe ze reageren op stof moeten we nog even afwachten). De eerste generatie projectoren was inderdaad niet geschikt voor langdurig gebruik bij digiborden. De laatste jaren is de ontwikkeling en vooral service van projectoren echter sterk verbeterd en hoeft dat geen reden te zijn om afscheid te nemen van een ‘digibord 1.0’.
Dus?
De keuze voor een Touchpanel wordt dus veelal bepaald door onvrede over projectoren en niet door overtuigend betere resultaten of werkplezier. De ontwikkelingen in technologie gaan razend hard en ook bij SMART hebben we al geruime tijd Touchpanels in het assortiment. Ze worden geadviseerd en ingezet als de situatie daarom vraagt en niet als klakkeloze vervanger van een prachtig digibord en vooral een werkbord als didactisch hulpmiddel in het onderwijs van de 21e eeuw. Want daar moeten we met onze leerlingen mee aan de slag.
Wordt vast vervolgd…
